De context van de zorg
De zorgwereld in Nederland is in grote mate beïnvloed door het marktdenken. Mensen kunnen zorg claimen op basis van rechtmatigheid (ik heb er recht op).
Dit heeft geleid tot een zeer bedrijfsmatig denkende zorgsector en steeds groter wordende zorginstellingen. Hulpbehoevende mensen worden gezien als zorgconsumenten. De financieringsstructuur en zorgfinancieringssystemen hebben geleid tot een sterke verkokering. Voor iedere doelgroep een eigen regeling, een eigen budget met een palet van zorgaanbieders die op hun eigen gebied in zorg kunnen voorzien.
De minutencultuur op de werkvloer neemt toe, het administreren van elke handeling lijkt belangrijker dan zorg en aandacht voor mensen. De beloning op verrichtingenbasis en het sterk sturen op declarabele uren van professionals werkt dit in de hand.
De overheid heeft een standaard attitude aangenomen: “Wij moeten reguleren, regels maken, controleren, sturen, proberen kosten in te perken”. Dat leidt tot een bureaucratische en ambtelijke bestuurscultuur. Door een filter van ambtelijke taal, protocollen en documenten, wordt gekeken en een inschatting gemaakt, hoe de wereld in de wijken en stadsgebieden eruit ziet.
Overal worden labels, stickers en barcodes op mensen geplakt, om ervoor te zorgen dat mensen de zorg ontvangen die ze nodig hebben. Het zorgstelsel van Nederland is gebouwd op een moeras van wantrouwen. De marktwerking levert een prikkel om zorg te leveren, aan de andere kant hebben we een open eind financiering op basis van een rechten stelsel. De overheid laat zien dat ze zorgaanbieders en burgers niet vertrouwen en vragen heel veel verantwoording bij de toegang van zorg, met alle bijbehorende indicaties, controle, administratie en bureaucratie. Vijfenveertig procent van het totale zorgbudget wordt besteedt aan indirecte kosten.
Niet aan zorg dus, maar aan de organisatie eromheen!
Dit systeem loopt vast en is niet langer houdbaar omdat het niet duurzaam is. De zorgvraag blijft toenemen en de kosten rijzen de pan uit. De gemeenten zijn druk met het zoeken naar duurzame oplossingen. Participatie en decentralisatie zijn hierbij de centrale thema’s.
Niet de mens, met zorgbehoefte staat centraal, maar het systeem en het geld.
